Over zeemijlen, gigabytes en centimeters
- 18/07/2019
 | Voorbeeldbestanden bij dit artikel: |
Inleiding
Wie kent er de formule =CONVERTEREN( ) ? Die functie laat toe om moeiteloos verschillende eenheden om te rekenen naar andere eenheden. Bijvoorbeeld:
- de groep Men at Work zingt in zijn (geplagieerd) lied "Down Under" over een man uit Brussel die "six-foot-four and full of muscles" is. Hoeveel centimeter is dat dan eigenlijk ?
- hoeveel kilobytes gaan er in een terabyte ?
- hoeveel mijl heb ik gelopen als ik net 6,4 km gelopen heb ?
- hoeveel kilometer per uur loopt de wereldrecordhouder op de 100 m gemiddeld ?
- hoeveel graden Kelvin is 0° Celcius alweer ?
- hoeveel moet je in de supermarkt betalen voor 500 gram van een product als de prijs 3€ per kilogram is ?
- …
Uitwerking
De functie =CONVERTEREN( ) kent 3 argumenten, in deze volgorde:
- het om te zetten getal
- de eenheid waarvan je vertrekt
- de eenheid naar waar je wil omzetten
Zo is een gram het symbool g, meter is m, mijl is mi, zeemijl is Nmi (Nautische mijl). En zo zijn er nog tientallen andere mogelijke eenheden. Ik zou ze basiseenheden kunnen noemen.
Want er zijn nog veel meer mogelijke combinaties. We kunnen de basiseenheden namelijk combineren met machten van 10. "cm" staat dan voor centimer, "kg" staat voor kilogram, enz. Mogelijkheden (van groot naar klein):
| Prefix | Factor | Afkorting |
| yotta | 1E+24 | "Y" |
| zetta | 1E+21 | "Z" |
| exa | 1E+18 | "E" |
| peta | 1E+15 | "P" |
| tera | 1E+12 | "T" |
| giga | 1000000000 | "G" |
| mega | 1000000 | "M" |
| kilo | 1000 | "k" |
| hecto | 100 | "h" |
| dekao | 10 | "da" of "e" |
| deci | 0,1 | "d" |
| centi | 0,01 | "c" |
| milli | 0,001 | "m" |
| micro | 0,000001 | "u" |
| nano | 0,000000001 | "n" |
| pico | 1E-12 | "p" |
| femto | 1E-15 | "f" |
| atto | 1E-18 | "a" |
| zepto | 1E-21 | "z" |
| yocto | 1E-24 | "y" |
Yotta staat voor een factor 10^24, yocto is dan weer het andere uiterste met een factor 10^-24. De wetenschappers onder ons gaan blij zijn met die afkortingen om niet te moeten rekenen met al die nullen.
In de tabel zien we giga staan (symbool G). byte is ook een andere eenheid waarmee we kunnen rekenen. Bijgevolg, kunnen we dan het aantal bytes in een gigabyte berekenen als volgt:
=CONVERTEREN( 1; "Gbyte"; "byte" )
Neen, niet helemaal. Dit geeft een resultaat van 1 000 000 000, terwijl wij weten dat er geen factor 1000 maar 1024 zit tussen byte en kilobyte, kilobyte en megabyte, megabyte en gigabyte, enz. Kunnen we dan =CONVERTEREN nog wel gebruiken of moeten we zelf de machtsverheffing uitrekenen ? Het kan wel. Machten van 1024 werden ook aangemaakt (opnieuw van groot naar klein):
| Binair prefix | Prefix waarde | Afkorting | Afgeleid van |
| yobi | 2^80 | "Yi" | yotta |
| zebi | 2^70 | "Zi" | zetta |
| exbi | 2^60 | "Ei" | exa |
| pebi | 2^50 | "Pi" | peta |
| tebi | 2^40 | "Ti" | tera |
| gibi | 2^30 | "Gi" | giga |
| mebi | 2^20 | "Mi" | mega |
| kibi | 2^10 | "ki" | kilo |
"gibi" (met symbool "Gi") gebruiken we voor gigabytes, "mebi" (met symbool "Mi") gebruiken we voor megabyte, enz.
=CONVERTEREN( 1; "Mibyte"; "byte" ) geeft 1 073 741 824 (= 1024^3)
Merk op dat de eenheden hoofdlettergevoelig zijn. Om 1 zeemijl om te zetten naar een landmijl doe je:
=CONVERTEREN( 1; "Nmi"; "mi" )
en de volgende formule geeft een foutmelding omdat zeemijl en mebi niet compatibel zijn:
=CONVERTEREN( 1; "Nmi"; "Mi" )
Een razendsnelle flashback naar Usain Bolt die in 2009 in Berlijn het wereldrecord vestigde op de 100 meter sprint. 9,58 seconden deed hij erover. Hoeveel kilometer per uur haalde hij gemiddeld ? 100 meter op 9,58 seconden = 10,44 meter/sec.
=CONVERTEREN( 10,44; "m/sec"; "km/hr" ) levert ons op: 37,58 km per uur !
Wist je dat, van de 10 snelste mannen en 10 snelste vrouwen ter wereld op de 100 meter sprint, er 18 afkomstig zijn uit de Verenigde Staten of Jamaica ? Indrukwekkend !
Oh ja, onze man uit Brussel in het liedje van Men At Work meet 1,95 meter of 195,07 cm ;-)
=CONVERTEREN( 6,4; "ft"; "cm" )
In het voorbeeldbestand zet ik ook nog omrekeningen voor prijzen. De formules zijn nogal generiek, kijk die zeker na. Zo kan je zelf gemakkelijk € vervangen in $, €/kg kan evengoed £/ozm (pond per ons/ounce) zijn. Blijf binnen hetzelfde systeem van de meeteenheden (gewicht en massa niet combineren met volume of tijd bijvoorbeeld) en dan is er heel veel mogelijk !
